معناشناسی و استعمال واژگان عقل، فهم، علم و فکر در قرآن کریم

چکیده معناشناسی که در زبان انگلیسی با نام Semanticis و در زبان عربی علم الدَّلاله یا علم المعنی ­نامیده می­شود، شاخه‌ای از زبان‌شناسی است که به بررسی معنا می‌پردازد و مقصود و فحوای کلام را از ساختار و سیاق متن درمی‌یابد. نخستین گام‌ها در این زمینه در اواسط قرن نوزدهم توسط ماکس مولر Max Muller و میشل بریل Michel Breal برداشته شد. واژگان در کلام الهی هریک بار معنایی خاص خود را دارند و نخستین نکته‌ای که با نگرشی اجمالی به آیات، به چشم می‌خورد، گزینش مناسب و چینش دقیق این واژگان است. چهار واژه عقل، فهم، علم و فکر نیز از واژگانی هستند که در قرآن کریم هر یک در القای معنای ویژه‌شان نقش خود را به خوبی ایفا می‌کنند و در مناسب‌ترین جایگاه خود قرار گرفته‌اند. این مقاله معنا و مفهوم عقل، فهم، علم و فکر و جایگاه این واژگان در قرآن کریم را بررسی می­کند. همچنین به تفاوت‌های معنایی و جایگاه آنها در آیات شریفه قرآن کریم می­پردازد.